Uit de kindermond
Greta is super, ze maakt samen met ons originele speelhoeken binnen én buiten. Deze week hebben we samen buiten een klimparcours en een striphoek gemaakt. Zo konden we veel lawaai maken en om het hoogste klimmen. En toen om ter traagste klimmen, dat was echt gek. En erna eventjes rustig liggen en genieten van het mooie weer. Met een strip in de hangmat, zo leuk! Gelukkig moet ik niet te lang blijven liggen, want ik vind dat al snel een beetje saai en dan ga ik terug samen met mijn vriend op het klimparcours. Dat mag, ik kies dit gewoon helemaal zelf!
Gisteren kwam er een gekke mevrouw langs in ons ijssalon. Zij wou een ijsje met rijstwafelsmaak!!! Hi hi hi, we hebben haar goed gefopt. We maakten snel een paar ijsbolletjes van propjes papier en ze heeft er echt van geproefd! Grappig.
Onze binnenruimte heeft minstens vier duidelijk afgebakende speelhoeken (Bv. klimhoek, winkelhoek, timmerhoek, snoezelhoek, verkleedhoek, poppenhoek, puzzelhoek, bouwhoek, muziekhoek, artistieke hoek, keukenhoek …)
Onze buitenruimte heeft minstens vier duidelijk afgebakende speelhoeken (Bv. klimhoek, buitenkeuken, takkenhoek, blotevoetenpad, verkeershoek, zand- en waterhoek, modderhoek, 4-uurtjes Bar, groentetuin, striphoek, muziekhoek, fietsparcours …)
Ik breng binnen naar buiten en buiten naar binnen. (Bv. binnen een zandhoek of een boshoek, buiten een leeshoek, legohoek of knutselhoek …)
Ik hou rekening met de diversiteit in de groep (leeftijd, jongen-meisje, taalvaardigheid, kinderen met specifieke zorgbehoeften …) bij het inrichten van de ruimte.
Er is een ruimte/zone voorzien waar de kinderen zich fysiek kunnen uitleven en grote bewegingen kunnen maken zonder de andere kinderen te storen.
Er is een plek voorzien waar de kinderen die daar nood aan hebben tot rust kunnen komen.
De ruimte is opgebouwd van ‘rustig’ naar ‘beweeglijk’. Bepaalde hoeken zijn bewust naast elkaar of uit elkaar geplaatst. Dit zorgt ervoor dat de hoeken elkaar niet storen, maar elkaars spel bevorderen en aanvullen.
De inrichting van de speelhoeken is op maat en op ooghoogte van de kinderen.
Ik kruip soms rond op mijn knieën om de opvang vanuit het perspectief van de kinderen te zien.
Ik zorg voor voldoende variatie in het speelmateriaal, wissel regelmatig af of voeg iets nieuws toe.
De speelhoeken zijn speelklaar wanneer de kinderen toekomen. Alles is zichtbaar uitgestald en klaar om mee te spelen. Bv. het servies van de keukenhoek ligt niet in de kast, de tafel is gedekt.
Ik gebruik ook open eind, recyclage of waardevol kosteloos materiaal in de speelhoeken. (Open eind materiaal is materiaal dat iedere keer een andere invulling krijgt tijdens het spelen. Bv. kartonnen dozen, stukken stof, dennenappels, dopjes van flessen, oude cd’s … )
De ruimte is overzichtelijk en duidelijk voor de kinderen. Ze vinden makkelijk hun weg, weten wat ze kunnen doen in iedere hoek en weten wat ze waar kunnen vinden.
De afspraken en regels van iedere speelhoek zijn duidelijk. Ze hangen zichtbaar bij iedere speelhoek. Bv. met hoeveel kinderen ze er in mogen spelen, wanneer hij open is, hoe ze zich moeten gedragen …
Elke plek wordt optimaal benut bij de inrichting van de speelhoeken. Bv de gang wordt gebruikt om in te fietsen.
Er is variatie in de manier waarop de speelhoeken, speelzones of speelplekken afgebakend zijn. Je kan ze afbakenen door gebruik te maken van kleur, tape, hoogteverschil, tapijten, (kartonnen) wanden, een parasol, een party- of speeltent, kasten, zetels …
De looplijnen/routes lopen niet vlak door de speelzones van de kinderen. (Looplijnen zijn de plaatsen waar kinderen veel lopen, bv. de weg naar het toilet, of naar de eettafel, naar buiten, naar de speelhoeken … Looplijnen worden bepaald door de plaats van je meubilair.)
Een of meerdere speelhoeken in de opvang zijn flexibel en kunnen snel omgebouwd of verplaatst worden (Bv. verkleind of vergroot worden bij veel/weinig interesse.)
Wanneer ik een hoek bouw, verander of anders inricht, doe ik dit zo veel mogelijk samen met de kinderen. Wanneer ik zelf een idee heb, bespreek ik dit ook met hen.
Ik vraag aan ouders hun mening en ideeën over de inrichting. Ik betrek hen bij de opbouw van de speelhoeken op verschillende manieren. (Bv. door mee materiaal voor een speelhoek te verzamelen, te timmeren, iets te naaien …)
Ik spreek een ruimer netwerk aan wanneer ik een iets uitdagendere speelhoek wil bouwen of op zoek ben naar specifiek materiaal of vaardigheden. (Bv. een bedrijf, lokale handelaars, kringwinkel, ziekenhuis, stedelijke technische dienst, sportclub, rusthuis …)
Bij de bouw of inrichting van onze speelhoeken heb ik ook aandacht voor diversiteit. (Bv. in de poppenhoek vind je verschillende soorten bedjes, draagdoeken, kleuren van popjes, kledij van popjes ...)
Ik evalueer de speelhoeken regelmatig, ook samen met de kinderen. Ons motto is: Een speelhoek is nooit af. Ik vraag me af hoe we de speelhoek boeiend kunnen houden of nieuw leven kunnen inblazen. Dit kan een personage, afspraak, inkleding, fantasie element, een materiaal … zijn.
Download je resultaat0-7 punten
Je opvang is niet ingericht om de kinderen optimale speelkansen te geven en rust te vinden. Waarschijnlijk heb je de tijd nog niet gehad om hierover na te denken. Een goed ingerichte opvang heeft veel voordelen, zowel voor de kinderen als de kinderbegeleiders en hoeft niet veel te kosten. Stel een stappenplan op om je inrichting te verbeteren. Denk na wat je eerst wil en kan aanpakken. Lees zeker de 13 voordelen van speelhoeken ter inspiratie, lees het Cahier Kinderopvang Speelkansen en neem een kijkje op www.ruimtemaken.nl.
8-16 punten
De inrichting van je opvang is voldoende. Jullie hebben een aantal afgebakende zones en hoeken, maar er is zeker nog ruimte voor verbetering. Denk na wat je nog wil en kan verbeteren en stel een stappenplan op. De kinderen zullen zich veiliger voelen en nog meer, beter en geconcentreerder spelen.
17-23 punten
Je hebt echt nagedacht over de inrichting van je opvang. De kinderen voelen zich hier thuis en veilig. Er is een speelse sfeer, de kinderen kunnen verschillende soorten ervaringen opdoen en zelfstandig op ontdekking gaan. Probeer de punten waar je ‘nee’ op antwoordde te verbeteren en je opvang wordt de perfecte speelplek voor de kinderen. De info hieronder kan je nog meer ideeën geven.
13 voordelen van speelhoeken in je kinderopvang
1. MEER (KEUZE)VRIJHEID
Spelen is vrij zijn, niets moet. Wanneer je verschillende speelhoeken inricht, kunnen kinderen kiezen met wie, wat, hoeveel en hoe lang ze met iets spelen. Ook niksen of relaxen in de rustige hoek mag. Ze kunnen en mogen zelfstandig keuzes maken. Dit sterkt hun gevoel van vrijheid en autonomie.
2. HOGERE BETROKKENEHID & INTENSER SPEELPLEZIER
Laat kinderen zelf kiezen wat ze willen doen, zo groeit de betrokkenheid. Ze worden minder gestoord in hun spel en kunnen zich beter concentreren. Hierdoor kunnen ze dieper en intenser spelen.
3. MEER INSPRAAK VOOR KINDEREN
Vraag kinderen hun mening bij het bedenken, opbouwen en inrichten van speelhoeken, zo voelen ze zich gehoord, gezien en begrepen. Ze merken dat je rekening met hen houdt. Dit draagt bij tot de ontwikkeling van een positief zelfbeeld en een hoger welbevinden. Bovendien zullen ze zich mee verantwoordelijk voelen voor de speelhoeken en zullen ze de afspraken die ze zelf maakten meer respecteren. Ook de verantwoordelijkheid voor het speelmateriaal verhoogt, zeker bij kleine groepjes kinderen.
4. ZELFSTANDIGHEID STIMULEREN
Door je ruimte optimaal in te richten, stimuleer je de zelfstandigheid van kinderen. De kinderen weten wat je speelaanbod inhoudt, waar het staat, hoe je het gebruikt, hoe je het neemt en opruimt. Hoe zelfstandiger de kinderen zijn, hoe vlotter de organisatie verloopt en hoe meer ruimte je zelf hebt als kinderbegeleider om andere dingen te doen, zoals speelprikkels geven, een personage spelen, fantasie-elementen toevoegen en individuele aandacht geven. Je kan meer inspelen op het ritme en tempo van individuele kinderen.
5. VISIE EN WAARDEN UITDRAGEN/MEEGEVEN
Je inrichting straalt je visie en waarden uit. Het zegt iets over de manier waarop je kijkt naar kinderen, de begeleidersstijl die je nastreeft en de plaats die je aan ouders geeft in je opvang. Door je visie en waarden te vertalen in je inrichting weten ouders van bij het eerste bezoek waar je opvang voor staat. Ouders en kinderen voelen zich welkom en dit bevorderd een open communicatie en het welbevinden van iedereen.
6. GEVOEL VAN RUST
Kies bewust voor (zachte) kleuren, verlichting, decoratie, meubilair en (natuurlijke) materialen. Zo creëer je een rustige omgeving en vermijd je dat de kinderen overprikkeld raken. Dit draagt bij tot een gevoel van rust voor zowel de kinderen, de kinderbegeleiders en de ouders.
7. ECOLOGISCH BEWUSTZIJN
Gebruik kosteloos, tweedehands of gerecycleerd materiaal voor de opbouw, inrichting en inkleding van de speelhoeken. Zo groeit het ecologisch bewustzijn van de kinderen en leren ze dat materialen herbruikbaar zijn en dat ze respectvol moeten omspringen met de wereld rondom hen. Ze leren ook dat speelmateriaal niet duur hoeft te zijn om voor uren speelplezier te zorgen.
8. INTERESSES & TALENTEN ONTDEKKEN
Kinderen die mogen kiezen, voelen beter aan wat ze graag doen en wat niet. Zo ontdekken ze hun talenten en interesses. Een bewust ingerichte ruimte werkt stimulerend en inspirerend en zet hen aan tot exploratie. Er is plaats voor actie en ook voor rust. Door het flexibel aanbod is er meer variatie en worden meer interesses en talenten geprikkeld.
9. SAMEN LEREN SPELEN
Er is meer variatie in de manier waarop kinderen samenspelen of met elkaar omgaan, wanneer je verschillende speelhoeken doordacht inricht. Door verschillende soorten spel (rustig, individueel, fantasie, motorisch of groepsspel …) leren kinderen in verschillende situaties met elkaar omgaan en rekening houden met elkaar. Tijdens het spelen verzinnen kinderen regels, verdelen rollen, leren ze improviseren, onderhandelen en elkaar helpen. Ze oefenen dus hun sociale vaardigheden en leren veel over samenleven. Vooral omdat ze zo in contact komen met veel verschillende kinderen.
10. OMGAAN MET (GEEN) REGELS
Speelhoeken afbakenen (niet afzetten) en een duidelijke functie geven, zorgt ervoor dat kinderen hun weg kunnen vinden en weten ze hoe ze zich mogen gedragen. Dit geeft rust, duidelijkheid en veiligheid. Ook voor jou als kinderbegeleider is het makkelijker om grenzen te stellen, omdat duidelijk is wat wel en niet kan.
11. KIEZEN WAAR JE JE VEILIG EN COMFORTABEL VOELT
De ene dag is de andere niet. Als je met speelhoeken werkt, kiezen kinderen waar ze die dag nood aan hebben. Rustig zijn, wild doen, fantaseren, knutselen, alleen, met veel of weinig kinderen spelen … het kan allemaal, niets is verplicht. Zo wordt de opvang een veilige plek waar kinderen graag komen.
12. EEN HUISELIJKE SFEER VOOR ELK KIND
Gebruik in je inrichting herkenbare voorwerpen uit de leefcultuur en thuiscontext van kinderen. Zo voelt de omgeving vertrouwd en veilig aan. Ze voelen zich meer ‘thuis’ en krijgen het gevoel ergens bij te horen. Dit is goed voor het ontwikkelen van een positieve identiteit.
13. MEER RUIMTE VOOR FANTASIE/CREATIE/UITDAGING
- Speelhoeken geven kinderen de kans om hun eigen spel te ontwikkelen, los van volwassenen. Dit prikkelt hun creativiteit en fantasie.
Bij een open speelaanbod met speelhoeken mag veel en moet niets. Dit geeft kinderen de kans om initiatief te nemen, hun spel zelf in te vullen en om hun fantasie, creativiteit en ondernemingszin te gebruiken.
Door de clichés te doorbreken en buiten naar binnen te halen en binnen naar buiten.
- Het aanbod is flexibeler, makkelijker aan te passen en er is meer mogelijkheid tot variatie. Hierdoor worden meer interesses van verschillende kinderen aangesproken.
- Cahier Speelkansen VVSG steunpunt kinderopvang
- http://ruimtenmaken.nl
- BSO doe je zo! (PDF)
- Pedagogische kader kindercentra 4-13 jaar (PDF)
- Van visie naar ruimte (PDF)
- De inrichting van je kindercentrum (PDF)
- https://www.pinterest.com/SteunpuntKOV/speelhoeken-binnen-schoolgaande-kinderen
- http://www.kiddo.net/werken-met-hoeken-voor-intens-speelplezier/1024268
- Het ABC van de speelhoeken (PDF)
- http://www.nji.nl/nl/Publicaties/Zoek-een-publicatie
