Er liggen twee grote boomstammen buiten. Ik neem er een. Dat is zwaar. Oef, gelukt, ik heb ‘m op de andere gelegd. Zo is het een brug. Mag ik er op klimmen? Ik kijk naar de kinderbegeleider die met de andere kinderen in de zandbak speelt. Die glimlacht naar mij en zegt: Doe maar. Ga ik erop? Het ziet er wel leuk uit. Ik voel de gladde schors van de boomstam. Het wiebelt een beetje. Kan die rollen? Ik klim erop. Kan ik ook rechtstaan? Wow, het beweegt. Ik zet een voet neer en hou de onderkant vast. Durf ik rechtstaan? Probeer je voeten stevig te zetten, zegt kinderbegeleider Annick. Ik probeer verder. Ja, ik kan het! Ik zet voorzichtig een stapje op de wiebelende boomstam. Spannend. Durf ik eraf springen? Woeps, ik gleed uit. Boem, op mijn poep. Dat was leuk. Ik ga het nog eens proberen!
In kaart: Wat is avontuurlijk spelen?
Ik vind het goed dat kinderen nieuwe en uitdagende materialen leren kennen in de opvang. Bijvoorbeeld: ze leren (onder begeleiding) met een kleine hamer een spijker inkloppen.
Ik laat de kinderen experimenteren met hoogte. Bijvoorbeeld: op een tafel gaan staan als podium, grote blokken stapelen en erop zitten …
In activiteiten of impulsen gebruik ik echte materialen die kinderen kunnen ontdekken. Bijvoorbeeld: kookpotten, oude schoenen, kapotte elektrische toestellen, …
Ik hoef kinderen niet altijd 100% in het zicht te hebben. Het is oké als ze even ontsnappen aan de ogen van volwassenen of in kleine hoekjes kruipen. Zo kunnen ze af en toe iets ‘stiekem’ doen.
Ik geef de kinderen de kans om natuur te beleven: Bijvoorbeeld: zich in een struik verstoppen, insecten zoeken (en vinden), naar buiten gaan als het gesneeuwd of geregend heeft of graven in het gras op zoek naar wormen.
Af en toe doe ik een activiteit met vuur, zodat kinderen dat leren kennen. Bijvoorbeeld: met een stok marshmellows roosteren, BBQ-en, een kampvuur maken…
Ik vind dat kinderen in de opvang gestimuleerd mogen worden om hun grenzen te verleggen.
Ik vertel voor een activiteit wat de afspraken zijn en ga hierover met de kinderen in gesprek. Zo weten de kinderen wat er kan en kunnen ze hier zelf mee omgaan. Ik herhaal de afspraken pas als het nodig is.
Als kinderen en hun ouders voor de eerste keer komen, vertel ik waarom we avontuurlijk spelen belangrijk vinden.
Ik let erop dat we ouders bij afhaalmomenten vertellen over avontuurlijk spelen. Als ik foto’s maak en ophang zorg ik dat dit naar voor komt.
Ik bespreek het thema ‘avontuurlijk spelen’ met collega’s, zodat iedereen op dezelfde lijn zit.
Ik geef kinderen de vrijheid om avontuurlijke elementen te gebruiken zoals ze zelf willen. Bijvoorbeeld een skateboard van de glijbaan laten glijden, een kangoeroebal van de helling rollen, een autoband proberen op te heffen.
“Elk kind heeft recht op een blauwe plek” vind ik vanzelfsprekend. Het is niet erg dat kinderen een schram oplopen tijdens het spelen.
Kinderen kunnen vuil worden tijdens het spelen, dat stimuleer ik graag.
Ik geef kinderen de ruimte om te experimenteren met grote, losse materialen. Bijvoorbeeld: Balken, paletten, drankbakken, oude stoelen, autobanden …
Kinderen krijgen de kans om zelf een risico in te schatten voor ik ingrijp in wat ze aan het doen zijn.
Samen met mijn collega’s zoek ik naar praktische oplossingen voor vuilere activiteiten. Bijvoorbeeld door laarzen te voorzien om buiten te spelen als het regent of beschermende kledij bij een modderactiviteit.
Download je resultaat0-6 punten
Je vindt het niet gemakkelijk om kinderen meer ruimte voor avontuur te geven. Voor jou is de veiligheid en de structuur een belangrijk houvast. Lees de voordelen van avontuurlijk spelen en ga aan de slag met de concrete tips. Denk eens terug aan hoe je vroeger zelf speelde. Begin klein, je zal merken dat meer avontuur leidt tot meer speelplezier.
7-12 punten
Je bent goed op weg. Hier en daar experimenteer je en laat je kinderen uitdagingen aangaan. Soms voel je je nog beknot door de praktische omstandigheden of als er tijd te kort is. Wees overtuigd van je mening en vertel die ook aan anderen. Een tip? Bekijk de vragen waar je ‘nee’ op antwoordde en probeer die tips eens uit.
12-17 punten
Je hebt bewust nagedacht en ingezet op avontuurlijk spelen. Bij jou krijgen kinderen echt de ruimte om te experimenteren en om echt kind te zijn. Je bent een inspiratiebron voor je team. Communiceer over waarom en hoe je het zo aanpakt en neem je team mee in meer avontuurlijk spelen. Blijf zo verder doen!
1. Niet toevallig op de eerste plaats: Avontuurlijk spelen geeft kinderen een wauw-ervaring. Denk aan “wauw, ik durf dat”, of “wauw, dat mag ik thuis niet”, of “wauw, het is gelukt”. Het geeft hen een gevoel van vrijheid, initiatief, creativiteit…. Avontuurlijk spelen leidt tot speelplezier.
2. Uitdaging is één van de factoren die zorgt voor hoge betrokkenheid in spelen. Naast vrijheid, interesse en comfort is uitdaging onmisbaar. Uitdaging kan in vele kleine dingen zitten, maar de kans krijgen om avontuurlijk te spelen en risico’s aan te gaan is daar een essentieel onderdeel van. Zonder uitdaging, geen betrokkenheid tijdens het spelen.
3. Avontuurlijk spelen en risico’s nemen is een noodzaak in de ontwikkeling van kinderen. Het stimuleert hun zelfvertrouwen en weerbaarheid. Bovendien leren kinderen door avontuurlijk spelen risico’s inschatten. Dat is essentieel op jonge leeftijd.
4. In een groep kinderen zorgt avontuurlijk spelen voor groepsgevoel. Door samen uitdagingen aan te gaan, leren kinderen elkaar kennen en inschatten. Ze nemen verantwoordelijkheid op en helpen elkaar waar nodig.
5. Avontuurlijk spelen gebeurt vaak buiten en in de natuur. Doordat kinderen in de natuur spelen, ontdekken ze een bredere waaier aan speelkansen. Buiten spelen is bovendien gezond en maakt dat kinderen beter ontwikkelen op allerlei vlakken. Lees meer bij de speeltip rond buiten spelen.
Wil je met je team aan de slag om meer avontuur in je werking te brengen?
Lees hier 10 tips om avontuurlijk spelen mogelijk te maken met je team. Veel succes!
Avontuurlijke speelideeën
Op www.speelbank.be kan je zoeken naar avontuurlijke speelideeën door bij speelgebied ‘avontuurlijk spel’ aan te klikken.
Op https://www.pinterest.com/speelidee/uitdagende-speelidee%C3%ABn/ vind je heel wat beelden van avontuurlijke activiteiten, om je te inspireren.
http://www.fiftydangerousthings.com/: Een leuk boek rond avontuurlijk spelen en bijhorende website.
Bronnen
http://riscki.khleuven.be/Home
http://www.ruimtevoordejeugd.nl/files/Risicovol%20Spelen%20en%20Ouders%20MvR.pdf
Dossier ‘Uitdaging in het speelaanbod’ uit de handleiding ‘Speelaanbod organiseren’ (Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw)
“Laat ze buiten spelen” (Helen Tovey) (link)
“Tijd voor spelen” (Froukje Hajer – Jantje Beton) (link)
Met dank aan
